İzmir, Olası Büyük Depreme Hazır Değil: TMMOB Jeoloji Mühendisleri Odası Uyarıyor

23 Nisan 2025 Salı günü saat 12:49'da Marmara Denizi Silivri açıklarında meydana gelen 6.2 büyüklüğündeki deprem sonrası yaşanan toplumsal panik, TMMOB Jeoloji Mühendisleri Odası İzmir Şubesi'ni harekete geçirdi. Kurum yaptığı açıklamada, İzmir'in de en az İstanbul kadar yüksek deprem riski taşıdığını vurgulayarak, kentin afet yönetimi konusundaki ciddi eksikliklerine dikkat çekti.

"Deprem Afet Değil, Afet Sonuçtur"

TMMOB Jeoloji Mühendisleri Odası İzmir Şubesi, deprem ve afetin özdeş kavramlar olarak değerlendirilmesinin yanlış olduğunu belirtti. Açıklamada, "Deprem bir doğa olayıdır, afet ise sonuçtur. Deprem, afetlerden biridir. Gelişmiş ülkelerde geçmiş tecrübelerden ders alınarak doğa olaylarının afete dönüşme oranı azaltılmışken, ülkemizde maalesef tam tersi bir durum yaşanmakta ve özellikle yoksul vatandaşlarımız ölüm riski altında yaşamaya mecbur bırakılmaktadır" denildi.

Yurttaşlar Sisteme Güvenmiyor

Marmara'daki 6.2'lik depremin Sağ yanal atımlı Kuzey Anadolu Fayı'nın Marmara Denizi içerisindeki uzantısında, Kumburgaz segmenti üzerinde gerçekleştiği ve 13 saniye sürdüğü belirtilen açıklamada, "Esasen, 6.2 büyüklüğünde ve karadan uzak bir noktada meydana gelen bu depremin hasar yapma riski son derece azdır. Buna rağmen yurttaşlarımız büyük bir paniğe kapılmış ve bir kısmı geceyi sokaklarda geçirmek zorunda kalmıştır" ifadelerine yer verildi.

Açıklamada, deprem sonrası yaşanan paniğin, yurttaşların binalarının oturduğu zemine, binalarına ve en önemlisi mevcut sisteme güvenmediğini açıkça gösterdiği vurgulandı.

İzmir'in Afet Yönetiminde Ciddi Eksiklikler

TMMOB Jeoloji Mühendisleri Odası İzmir Şubesi, kentteki acil durum planlarının ve toplanma alanlarının yalnızca kâğıt üzerinde mevcut olduğunu belirtti. Yurttaşların deprem anında yaşanacak kaos karşısında nasıl davranacakları konusunda bilgi ve farkındalık düzeylerinin yetersiz olduğu, düzenli tatbikatların yapılmaması nedeniyle afet yönetim kapasitesinin teoride kaldığı vurgulandı.

Açıklamada, "İzmir kenti de en az İstanbul kadar yüksek deprem kaynaklı afet riskiyle karşı karşıyadır. Ancak, kentte plan altlığı oluşturan jeolojik ve jeoteknik mikrobölgeleme etütleri ya tamamlanmamış ya da yaygınlaştırılamamıştır" denildi.

Mühendis Eksikliği ve Denetim Yetersizliği

İzmir'deki beş ilçe belediyesinde halen jeoloji mühendisinin bulunmadığı bildirilen açıklamada, binaların zemin ve temel etütleri ile zemin iyileştirme uygulamalarının da yeterince denetlenemediği ifade edildi.

Şehirleşme Politikasına Acil İhtiyaç

Nüfusun neredeyse %90'ının kentlerde yaşadığı ülkemizde, uzun vadeli planlar ile yeni bir şehirleşme politikasına acil ihtiyaç olduğu vurgulanan açıklamada, "Mevcut koşullar altında metropollerin mevcut nüfuslarını sağlıklı ve güvenli bir şekilde yaşatma şansı kalmamıştır. Çünkü her doğa veya insan kaynaklı olay, kentlere afet olarak geri dönmektedir" denildi.

Kritik Sorular Yanıt Bekliyor

TMMOB Jeoloji Mühendisleri Odası İzmir Şubesi, şu sorulara dikkat çekti:

İzmir'de olası bir deprem sonrası için belirlenen acil toplanma alanlarının sayısı, yer seçimi ve ulaşılabilirliği yeterli mi?

Yurttaşlar, afet anında nerede toplanacaklarını ve nasıl bir yönlendirme izlemeleri gerektiğini bilmekte mi?

Acil durum planları ve tatbikatlar düzenli olarak yapılmakta mı?

Kentin su, elektrik, iletişim altyapıları ile hastaneler ve itfaiye gibi kritik tesislerin depreme dayanıklılığı kamuoyuna şeffaf bir şekilde açıklanmış mı?

Afet İşleri Daire Başkanlığı'nın Yeniden Yapılandırılması Talebi

Açıklamada, İzmir Büyükşehir Belediyesi bünyesindeki Afet İşleri Daire Başkanlığı'nın Deprem ve Kentsel İyileştirme Dairesi ile birleştirilmesinin büyük bir hata olduğu vurgulandı. Açıklamada, "Birbirleriyle ilişkili olsa da görev tanımları farklı olan bu iki birimin ayrı ayrı yapılandırılması gerekmektedir. Afet İşleri Daire Başkanlığı'nın sürekli eğitilecek uzman kadrolarla yalnızca depreme değil, her türlü doğa ve insan kaynaklı afete karşı donanımlı ve hazır olması gerekmektedir" ifadelerine yer verildi.

Stratejik ve yaşamsal bir birimin başka bir daireyle entegre edilmesinin, yapının hantallaşmasına ve etkinliğinin azalmasına neden olduğu belirtilen açıklamada, "Büyükşehir Belediyesi'nin bu değişikliği gözden geçirmesi ve konusunda uzman, liyakat sahibi yöneticilerle daha etkin bir afet yönetimi yapılanmasına gitmesi büyük önem arz etmektedir" denildi.

30 Ekim 2020'den Bu Yana İlerleme Kaydedilemedi

TMMOB Jeoloji Mühendisleri Odası İzmir Şubesi, 30 Ekim 2020 İzmir Depremi'nden bu yana kentte afet yönetimi konusunda "bir arpa boyu" yol alınamadığı gerçeğinin göz ardı edilmemesi gerektiğini belirtti.

Acil Önlem Çağrısı

Açıklamada, "Afet sonrası iyileştirme ve yeniden inşa süreçlerine dair net bir yol haritasının bulunmaması da olası bir büyük depremin ardından krizlerin daha da derinleşmesine yol açacaktır" denilerek, merkezi ve yerel yönetimler ivedilikle etkili, şeffaf ve bilim temelli önlemler almaya davet edildi.