Murat Solmaz: "Dikili'nin Yaşanmışlıklarını Unutulmaz Kılmak İstedim"

Özel Haber

Araştırmacı-tarihçi yazar Murat Solmaz, 12 yıllık emekle hazırladığı "Dikili Tarih Coğrafya ve Kültür Ansiklopedisi"ni yayımladı. Solmaz, "Yazı yaşamı uzatır, yaşamı kalıcı kılar" diyerek eserini kaleme alma nedenini açıkladı.

İzmir'in Dikili ilçesine dair kapsamlı bir ansiklopedi hazırlayan araştırmacı-tarihçi yazar Murat Solmaz, 12 yıllık araştırma ve 3 yıllık yazım sürecinin ardından "Dikili Tarih Coğrafya ve Kültür Ansiklopedisi" adlı eserini okuyucularla buluşturdu. Temmuz ayının son günlerinde basılan ve 290 sayfalık hacmiyle dikkat çeken eser, Dikili'nin tarihinden coğrafyasına, kültürel değerlerinden güncel yaşamına kadar her alanı kapsıyor.

12 Yıllık Emek ve Araştırma Süreci

1982 İzmir doğumlu olan Murat Solmaz, 1924'teki nüfus mübadelesiyle Dikili'ye yerleşen ailelerden birinin çocuğu. Üniversitede tarih okuyan ve 9 yıl dershanelerde tarih öğretmenliği yapan Solmaz, gazetecilik çalışmaları sırasında Dikili'nin yerel tarihi ile ilgili araştırmalara yöneldiğini belirtiyor.

Solmaz, çalışmasına başlarken mevcut kaynaklardaki eksiklikleri fark ettiğini söylüyor: "İbrahim Muti'nin 'Dikili Aternos' kitabı, Eyüp Eriş'in 'Dikili Tarih' eseri gibi değerli çalışmalar vardı. Ancak bu eserlerde ortak bir eksiklik gözlemliyordum: Osmanlı arşivlerine yeterince girilmemişti, gazeteler taranmamıştı, arşiv belgeleri incelenmemişti ve en önemlisi canlı sözlü tarih çalışmaları yapılmamıştı."

Sözlü Tarih Çalışmalarının Önemi

Eserini hazırlarken sözlü tarih çalışmalarına özel önem verdiğini belirten Solmaz, "Birçok yaşlı büyüğümüzle konuşuyorduk. Bir sürü şey anlatıyorlardı: 'Şurada şu vardı, burada bu vardı, burası eski bir bankaydı' diyorlardı. Ama onlar her geçen gün rahmetli oluyorlar ve o bilgiler buhar olup gidiyordu" diyerek bu çalışmaların aciliyetini vurguluyor.Ansiklopedinin hazırlanmasında Osmanlı Arşiv belgeleri, gazete kaynakları, makaleler, dergiler, İngilizce yabancı kaynaklar, fotoğraf arşivleri ve sözlü tarih çalışmaları bir araya getirildi.

Ansiklopedik Format Tercih Edilme Nedeni

Solmaz, eserini kronolojik bir tarih kitabı yerine ansiklopedi formatında hazırlamayı tercih etme nedenini şöyle açıklıyor: "Kronolojik bir tarih dizgisi şeklinde gidebilirdik ama birçok bilgiyi atlayabilirdik. Coğrafyayı, kültürel değerleri atlayabilirdik. Ben hepsini içinde barındıran bir sözlük olsun, ama bu sözlük ansiklopedik bir sözlük olsun istedim."

Çocukluk dönemindeki ansiklopedi okuma deneyimlerinden ilham aldığını belirten yazar, "Çocukluğumda Disneyland'ın ansiklopedisi vardı. Kalın kapaklı, beyaz, açtığınızda mis gibi kokan bir kitap. O heyecanı yaşatmak istiyordum" diyor.

Dikkat Çeken Hikayeler ve Zorluklar

Solmaz, çalışması sırasında kendisini en çok etkileyen konulardan birinin Nerli Efendi'nin hikayesi olduğunu söylüyor. Rum bir doktor olan Nerli Efendi'nin, Yunan işgali sırasında Türk yaralıları tedavi ettiği ve 1922'de Dikili kurtulurken buradan ayrılmak istemediği bilgisini aktarıyor.

En zor kısmın ise Osmanlı arşivlerinden çıkan belgelerle Çandarlı Tuzlası ve Çandarlı baskını olaylarını yazma süreci olduğunu belirten yazar, "Izleri çok farklı noktalarda bulunan maddeler beni zorladı" diyor.

Unutulmaya Yüz Tutan Değerler

Eserinde günlük yaşamda kullanılan ancak yavaş yavaş unutulmaya yüz tutan mevki adlarına da yer verdiğini belirten Solmaz, "Yunuslar, Yakamoz, Hamam Sokağı gibi isimler herkesin dilinde ama yeni gelenler bunları bilmiyor. Bırakırsak unutulacak" uyarısında bulunuyor.

Dikili'nin nüfus yapısının önümüzdeki 10 yıl içinde ciddi anlamda değişeceğini öngören Solmaz, "Çok hızlı bir değişim o kentin kimliğini yok edebilir. Birinin bu şeyleri yazıp bırakması gerekiyordu. Söz uçar, yazı kalır" diyor.

Kitabın Özellikleri ve Gelecek Planları

290 sayfalık eserde haritalar ve renkli fotoğraflar bulunuyor. Birinci hamur kağıda basılan kitap, her maddede kaynakça ve dipnotlarla akademik bir özellik taşıyor. Editörlüğünü Özlem Taşkıran'ın yaptığı eser, milli kütüphanelere gönderildi ve kayda alındı.

Solmaz, gelecekte "Dikili Basın Tarihi" konusunda bir çalışma yapmayı planladığını ve arkadaşı Çağlayan'ın "Dikili Köyleri ve Osmanlı Eserleri" konulu çalışmasının kitaplaşmasına destek olmak istediğini belirtiyor.

İlgi ve Tanıtım Çabaları

Her imza gününe 8-10 kişinin katıldığını belirten Solmaz, kitabın tanıtımı konusunda zorluklarla karşılaştığını ifade ediyor. "Benim çevrem bu kadarmış. Kişi olarak tanımadığım, böyle bir kitap varmış ben bunu almak istiyorum diyen kişi sayısı 10 kişiyi geçmemişti" diyen yazar, eserinin akademik özelliği nedeniyle Dikili sınırlarının dışına çıkması gerektiğini vurguluyor.Belediye başkanı, kültür müdürü ve kaymakama eserini takdim eden Solmaz, Dikili'deki tüm kırtasiyelerde kitabının satışa sunulduğunu, sosyal medyada tanıtımını yaptığını belirtiyor.

"Yaşamı Kalıcı Kılmak İstedim"

Solmaz, çalışmasını şu sözlerle özetliyor: "Dikili ile ilgili yaşadıklarımız, insanlarımızın yaşadıkları hepsi bir anı, bir hatıra. Dikili'nin bir duvarında, bir yapısında iz bırakıyor. Bütün bunların hepsi bir yaşanmışlık. Birinin yazması gerekiyordu bunları. Yazı yaşamı uzatır, yaşamı kalıcı kılar. Bu yaşananları, Dikili insanını uzun ömürlü yapabildiysem, unutulmayacak bir hale sokmuşsam ne mutlu."